YGS- LYS ve SBS’ye hazırlığın olanca hızıyla devam ettiği şu günlerde öğrencilerin genelde verimli ders çalışma alışkanlıklarına sahip olamadıkları bunun sonucunda ise istedikleri başarıyı yakalamadıkları görülmektedir.

Ders çalışma sürecinde verim alınamamasının nedenleri yapılan çalışmaların anlamlandırılamaması ve öğrencilerin kendini tanımadan hazırladığı ders çalışma programlarına uyamamaları gelmektedir. Başarılı olmak isteyen adaylar önce kendilerini gerçekçi bir biçimde tanımaları, öğrenme stillerinin farkında olmaları gerekmektedir. “Ben neden ders çalışmalıyım?” sorusuna cevap veren adaylar çalışmalarını anlamlandıracağından dolayı hem motivasyonları yüksek olacak hem de başarılı olma yönünde sıkıntı yaşamayacaklardır.

Olumlu görme algısı

Öğrencilerin başarılı olmasını sağlayan değişkenlerden birisi de çalışmalarını, okulunu ve öğretmenlerini olumlu görme algısıdır. Öğrencinin çalıştığında başarılı olacağına yönelik kendine olan inancı başarı yönünde önemli giriş davranışlarındandır. Okulu ve öğretmenleri başarılı olma yönünde önemli unsurlar olarak algılama eğilimi öğrencide ders çalışmaya yönelik olumlu tutumlarının oluşmasını neden olacaktır. Bu farkındalığa sahip olan öğrenciler çalışmalarından keyif alacaklardır. Atık öğrenci için test çözmek, not almak, denemeye girmek, yazılıya çalışmak birer mutluluk kaynağı olacaktır.

“Çalışıyorum ama olmuyor.”

Şu sıralarda sınavlara hazırlanan öğrencilerin en çok yakındığı durum, çok çalıştıkları halde sınavlarında istedikleri başarıyı yakalayamamalarıdır. Önce şu bilinmelidir ki, öğrenme göreceli bir kavramdır. Bazıları için bir kez okuma, öğrenme için yeterli iken bazıları için bu okuma birden fazla olabilmektedir. Bu tür yakınmaların temel nedeni, konuya ilişkin ön bilgilerin yetersizliği kaynaklanabilir. Bu durumda yapılması gereken ise, öncelikle konuya ilişkin temel bilgilerin öğrenilmesidir.

Bilginin kazanılması belli basamakları izler

Eğitim psikologları insanların bir şeyler öğrenebilmesi, hatırlaması, bilgiler arasında transferi sağlayabilmesi için zihinsel bazı basamaklardan geçilmesi gerektiğini ifade etmektedirler. Bunun ilk basağı “bilgi” olmaktadır. Öğrencilerin en çok zorlandı da bilgi basamağıdır. Çünkü bilgi basamağı hatırlamaya dayalı olduğundan unutulması en kolay bu basamaktır. Öğrenilen bilgilerin unutulmaması için tekrar çok önemlidir. Bilgi basamağını “kavrama” basamağı izler. Bir dersin kavranması, konunun anlamlandırılmasını anlamasını ifade eder. Bunun için öğrencilerin gördüğü konuları evde özetleyerek yazması veya tekrar etmesi en akıllıca yoldu. Kavrama basamağından sonra  “uygulama” yani problem çözme basamağı takip eder. Bütün bunlardan sonra ancak konuya ilişkin gerekli bilgiye sahip olup, konu kavrandığında problem çözümüne geçilmelidir.

Kendinizi, başkalarıyla kıyaslamaktan uzak durun,

Her öğrenci gelişim özellikleri aynı düzeyde değildir. Bunun doğal sonucu olarak çevredeki bazı öğrenciler daha başarılı, bazıları da düşük puanlar alacaktır. Budan dolayı  “ben neden şu öğrencinin başarısına ulaşamıyorum?” türünden yaklaşımlar yersizdir. Burada öğrencilerden beklenen kendi potansiyellerin farkında olup bunları geliştirme yönünde çaba içersinde olmalarıdır. Öğrencilerin hedefe yönelik gösterilecek her gayret, onları hedefe adım adım yaklaştıracaktır. Yeter ki, bu konuda gerekli sabır gösterilebilsin.

Çalışmada devamlılık önemlidir.
Öğrencilerin çoğu, ilk başlarda yoğun ve ağır bir çalışma temposuna girmektedirler. İlk zamanlar motivasyon çokluğundan dolayı bu ağırlık pek hissedilmez; fakat zamanla ilk istekliliğin doğal olarak kaybolmasıyla birlikte bu yoğunluk dayanılmaz hale gelir ve çalışma adına geri adımlar atılmaya başlanır. Bu durum öğrencilerde öz güvenlerinin olumsuz bir şekilde etkilenmesine neden olur. Bir süre sonra çok çalışan öğrenci, hiç çalışmayan öğrenciye döner. Bu durumunda farkında olan öğrenciler danışman öğretmenlerinden yardım almasında fayda vardır. Unutmamak gerekir ki, sınav uzun süreçli bir maraton gibidir. Sınavda başarı, kısa süreli çok çalışmayla değil, devamlılık gösteren çalışmayla sağlanabilir.

Çalışma alışkanlığı kazanmak için program şarttır.

Çabanın ve zamanın en ekonomik biçimde kullanılmasının ön şartı çalışma saatlerinin bir programa bağlanmasıdır. Düzenli bir çalışma programı yapmak ve uygulamak başlangıçta kişiye zor gelebilir. Ancak böyle bir uygulamanın devamı, belli saatlerde belli işlerin yapılması ders çalışma alışkanlığının kazanılmasını sağlar. Çalışma zamanı gibi çalışma yerinin de belli olması, verimli çalışma için gerekli koşullardan biridir

Yeterince çalışıyorsanız, yeterince de dinlenmelisiniz.
Başarılı olmak için, çalışmak tek başına yeterli değildir. Yorgunluk halinde, dinlenerek bedensel ve ruhsal enerji toplanılmalıdır. Dinlenmek demek hiçbir şey yapmıyor olmak değildir. Dinlenme sürecinde sosyal aktivitelerde bulunmak en akıllıca bir yaklaşımdır. Ders çalışma alanlarını değiştirmek, arkadaşlarla sohbet etmek, fazla yorucu olmayan spor yapma türü faaliyetlerde bulunmak yorulmuş insanın nefes aldığı etkinliklerdendir. Zaman sıkıntısı yaşansa dahi, haftada en az bir iki kez, bu tür faaliyetlerde bulunmak dinlenmek için yeterli olacaktır.

Öğretmenlere düşen görev

Bilginin hızla çoğaldığı günümüzde öğretmenlerin öğrencilere kazandırması gereken en önemli beceri, öğrenmeyi öğrenme süreçlerinin farkında olmalarını sağlamalarıdır. Bunu sağlamak için öğretmenlerin, öğrencilerin ne tür ders öğrenme stillerine sahip olduklarını iyi bilmeleri, çalışmaların ne anlama geldiklerini fark etmeleriyle sağlanabilecektir. Öğretmenlerin öğretmeye karşı olumlu tutumlara sahip olmaları, öğrencilerinin de daha etkili çalışma stratejisi kazanmalarına önemli katkılar sağlayacaktır.

Faruk Ardıç

Fem Dershaneleri Rehberlik Servisi

Dikkat dağınıklığı, dikkati bir noktada toplayamama olarak tanımlanabilir. Dikkatin yani konsantrasyonun üzerinde birtakım psikolojik ve çevresel faktörler rol oynamaktadır.

Bu faktörleri sıralarsak:

1.Fizyolojik yorgunluk,

2.Hayal kurmak,

3.Dış etkenler,

4.Yoğun duygusal olaylar,

5.Stres,

Bütün bu faktörlerin etkisiyle ders çalışırken konuya kendinizi vermeniz zorlaşabilir. Bu durumda derslerde verimin düşmesine ve buna bağlı olarak da motivasyonunuzun azalmasına sebep olabilir. Dikkatinizi toplayabilmek için şunları yapabilirsiniz:

1.Ders çalışmaya başlamadan önce eğer yorgunsanız bir süre dinlenin,

2.Ders çalışırken kısa süreli aralar verin, bir saatlik bir çalışmanın 10-15 dakikasını dinlenmeye ayırın,

3.Düzenli bir ders çalışma sistemi geliştirin ve programlı çalışın,

4.Ders çalışırken aynı alan derslerini ard arda çalışmamaya özen gösterin,

5.Çalıştığınız konuya ilginç örnekler bularak, ilgi çekici hale getirin,

6.İyi bir çalışma ortamı oluşturun. Dikkatinizi dağıtabilecek her türlü nesneyi odanızdan çıkarın,

7.Ders çalışmanızın bir amacı olduğunu unutmayın.

Ne yapacağınızı bilmiyorsanız bir şey yapma gayreti içinde olamazsınız. Yapacaklarınız belli değilse içinizde bir şey yapma isteği de olmaz. Belirsizlik, belirsizliği doğurur, bu ortamda da çalışma gerçekleşmez.

Bu nedenle önünüzde yapacaklarınızın belirli olduğu uygulanabilir bir plân olsun. Nereden başlayacağınız, ne kadar çalışacağınız, hangi dersi çalışacağınız, hangi kaynaktan yararlanacağınız, kaç soru çözeceğiniz önceden belli olursa tekrar yaparken bir belirsizlik yaşamazsınız. Çalışma plânınız belli olursa, çalışma motivasyonu da oluşacaktır. Motivasyonun oluşmasındaki diğer süreç, sürekliliktir. Plan ne kadar mükemmel olursa olsun uygulanmadığında bir sonuca ulaşılamayacaktır.

Tekrar Programının planlanması için;

• Günün hangi saatlerinde ve kaç saat çalışabileceğinizi belirleyin.
• Çalışmak için belirlediğiniz saatler, yorgun olmayacağınız ve çalışma dışında her şeye “hayır” diyebileceğiniz saatler olmasına özen gösterin
• Hangi dersin hangi konusuna, hangi kaynaklarcıdan çalışacağınızı belirleyin.
• Çalışmak için belirlediğiniz saatte çalışma odanızda ve masanızda bulunun.
• Çalışma isteğiniz yoksa bile lütfen masadan kalkmayın.

Yanlış Çalışma Alışkanlıklarına Düşmeyin

Ders çalışırken konsantrasyona dikkat. Ders çalışmaya başlamadan önce tüm fiziksel ihtiyaçlarınızı gidermeli ve ders çalışırken kesinlikle bir şeyler atıştırmamalısınız. Çünkü insan bir şeyler yerken yaptığı işte ki konsantrasyonunu yitirir. Yemek yeme ve çalışma etkinliklerinizi dikkatli planlamalısınız.

Çalışma masası dışında değişik yerlerde çalışma alışkanlığı konsantrasyonunuzu olumsuz etkileyebilir. Derse daha çabuk alışabilmek için aynı zaman ve aynı mekânda ders çalışmak tercih edilmelidir.

 Dağınık oda, dağınık zihniyet demektir. Bazı durumlarda dağınıklık, insanın kendisini rahatsızlık hissi oluşturabilir. Dikkati toplama ve derse yoğunlaşabilme adına gereksiz zaman harcanabilir. En iyi ders çalışma ortamı, dikkatinizi dağıtacak fazla obje olmayan ve sade bir oda olmasıdır. Bu durumda ilginiz sadece çalıştığınız konuya yönelecektir.

Vaktinizi TV izleyerek ya da müzik dinleyerek geçirmeyin. İki ayrı işi birlikte yapınca ilgi bölünür. Bu da kalite kaybına neden olur. Kulakta walkman ya da TV veya internet karşısında ders çalışmaya konsantre olmak mümkün değildir. Ders çalışma etkinliği profesyonel davranmayı gerektirir.
 Yatarak, uzanarak çalışmaktan uzak durun. Yatarak, uzanarak çalışmak gevşemenize neden olacaktır. Çalışma etkinlikleri çalışma masasında yapılırsa başarılı olunur. Yatağı sadece uyumak için kullanmanız gerekir.

Ders çalışma programınızı ertelemelin. Arkadaşlarınızla olan ilişkileriniz zaman çalışma programınıza uymanızı aksatabilir. Arkadaşlarınızla buluşmalarınız veya telefon görüşmeleriniz için günlük programınızda belirli bir zaman ayırmanız ders çalışma programınızı engellemeyecektir.

Grup çalışmasını deneyin. Sosyal uyum ve grup baskısı eğer doğru arkadaşlar seçilmişse çalışmaya başlamayı kolaylaştırır. Bir hedef doğrultusunda çalışan kişilerin yanında olmak kişide bir çalışma isteği doğurabilir.

Sınavlara hazırlık döneminde öğrencilerin çoğunda zihnini kurcalayan, moralini bozan ve çalışmalarını aksatan sınav kaygısı gözlenir.

“Bu sınav sonunda her şey kötü olacak.”, “Bu sınavda başarılı olamayacağım”, “Sınıftaki herkes benden daha zeki.”, “Sınav sırasında bildiğim her şeyi unutabilirim.”,“Kendimi yetersiz ve eksik görüyorum.” ,“Kazanamazsam arkadaşlarım, ailem, akrabalarım, öğretmenlerim hakkımda ne düşünür?”, “Zaman hızla geçiyor”,  gibi düşünceler sınav kaygının belirtilerindendir. Kaygıya neden olan düşüncelerin bir kısmı rasyonel, bir kısmı ise rasyonel dışıdır.

Eğer sınavlara hazırlanan öğrenci, sınavlar yaklaştıkça heyecanı artıyor; kendini kötü hissediyor, tüm bildiklerinizi unuttuğunuzu hissediyor ve kendinizde bazı fiziksel değişim oluyorsa “sınav kaygısı” duyuyor demektir.

Kaygılı öğrenci nasıl fark edilir?

Kaygılı öğrenci sınavdan sonra, kendini serbest bir ortamda ve rahatlamış olduğunu hisseder. Sınav sırasında tedirgin ve kendini güvensizdir. Kurallara uymaya özen gösterir. Eleştirilmeye hazırlıksızdır, etrafınca beğenilmek ister. Kaygılandığı konularda çok heyecanlanır. Kaygı yaşayan öğrenciler, ailelerine bağımlıdır, onların devamlı kendilerine destek olmaları ve her zaman yanlarında olmalarını beklerler. Uykuları düzensizdir. Nedenini bilmediği korkular çeker. Soluğu yetmiyormuş gibi sık sık soluk alıp verir, terler. Okul korkusu bu öğrencilerde daha çabuk gelişir. Kısacası kaygılı öğrenci sürekli tedirgin olup, duygusal tepkileri abartılıdır.

Sınav kaygısının nedenleri

Sınav kaygısı özellikle son yıllarda psikoloji alanında daha fazla ilgi görmektedir. Yüksek düzeyde akademik başarı beklentisi öğrenciler üzerinde ilkokuldan itibaren yoğun bir baskı oluşturmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre sınav kaygısının her beş öğrenciden birini olumsuz derecede etkilediği bulunmuştur. Bu çok yüksek bir orandır. sınav kaygının pek çok nedeni olabilir. Öğrencinin kendine güvenmemesi, karamsarlık, ailenin yanlış tutumları, daha önce yaşanmış başarısızlıkların tekrarlanabileceği endişesi, imkânsızlıklar, mükemmeliyetçi yaklaşım, kötü çalışma alışkanlıkları, hedeflerdeki belirsizlik, çalışma metotlarını bilmemek, güvensizlik, danışılacak kişilerin olmaması, arkadaş çevresinin olumsuz telkinleri, öğrencinin önünde başarılı bir örnek olmaması, aile ve çevrenin bilinçsizliği, sayılabilir. Önemli olan kaygı yaşayan öğrencinin bu kaygısının nedeninin ne olduğunun tespit edilmesidir.

Kaygının olası sonuçları

Kaygılanan öğrencinin zihni devamlı olumsuz düşüncelerle meşguldür. Bu tür düşünceler öğrencinin kendine olan güvenini sarsar, çalışmalarını verimsiz kılar. Öğrenilen bilgiler transfer edilemez, okuduğunu anlama ve düşüncelerini organize etmede zorluk yaşar, dikkatte bir daralma ve azalma olur, dikkat sınavın içeriğine değil sınavın kendisine ve bağlı olarak yaşananlara odaklar, zihinsel beceriler zayıflar, bu durum ise, bilgilerin hatırlanmasını engeller. Sonuçta tüm bunların olumsuz etkisi olarak öğrencinin akademik başarısı da düşme gözlenir.

Sınav kaygısı belli düzeydeyse faydalıdır.

Kaygının belirli düzeyde tutulması öğrenciyi dinamik hale getireceğinden dolayı faydalıdır. Bu durumda öğrenci, tüm algıları açık, öğrendiklerini almaya hazır durumda olacaktır. Fakat kaygı derecesini yükselmesi ise beyinsel kilitlenmeye neden olacağından dolayı öğrenme olayına ket vuracaktır. Bundan dolayı, aşırı sınav kaygısı başarısızlığa neden olacaktır.

Sınav kaygısını azaltan faktörler

Olumsuz sınav kaygısını azaltmanın en etkili yolları öncelikle sınavlara en iyi şekilde, bir plan ve program dâhilinde hazırlanmaktır. Çalışmaları asla ertelememek, zamanı akıllı kullanmak, beklentiyi gerçekçi tutmak, başarılı olacağına inanmak kaygıyı azaltan diğer faktörlerdendir.

Kaygının belli düzeyde tutmak için,

• Belirlenen hedefler gerçekçi olmalıdır. Gerçekçi olunmazsa hedefe yönelik yetersiz çalışmalar güvenini kıracak, bireyin kendini başarısız hissetmesine yol açacaktır.
• Sonuca değil, sürece odaklanılmalıdır.
• Rasyonel olamayan düşüncelerden kurtulmalıdır. Aklına gelen düşüncelere değil, yaptıklarına değer vermelidir. Gerçekçi, uygulanabilir bir plânla yapılan çalışmalar, bireyin olumsuz düşüncelerini gidermesi bakımından etkili olacaktır.
• Başkaları adına düşünmemelidir. “Ne derler, ne düşünürler hakkımda?” gibi düşüncelere kapılmamalı, kendi yaptıklarına ve yapması gerekenlere bakmalıdır.
• Birey düşüncelerini mantıksal hale getirmelidir. Birey, kararlı bir şekilde plânlı çalışması sonucunda:“Kazanmam için elimden geldiğince yapıyorum. Bana düşen budur. Bundan sonrası bana ait değil.” şeklindeki bir düşünceyi benimsemesi bireyi vicdanen rahatlatacak, söz konusu kaygıyı da azaltır.
• Olaylar abartılmamalı, her şeyi kendi konumunda ve değerinde kabul edilmelidir.
• Sınavı kazananlarla konuşulmalı, bu doğrultuda yapılan röportajlar okunmalı, neler yapılması gerektiğini öğrenilmelidir.
• Sınava hazırlanan birey başkalarıyla kıyaslanmamalıdır.

Hepsinden önemlisi de sınavın her şey olmadığı, hele zekâ durumunun asla sınavla ölçülemeyeceği, sınavı kazanmak kadar kaybetmenin de normal olduğunun bilincinde olunmalıdır.

 Başarıda Çalışmanın Önemi: Başarılı bir hayat, ‘uyumlu, mutlu ve doyumlu’ yaşanan bir hayattır. Geçmişte başarı için, aynı öneriyi içeren tek bir reçete sunulurdu; Çalışmak, çalışmak ve yine çalışmak veya çok çalışmak. Oysa çağdaş başarı kavramı içinde ‘çok çalışmak’ yerini ‘etkili çalışma’ya bırakmıştır.

‘Etkili çalışmak’ belirlenmiş amaçlar ve saptanmış öncelikler doğrultusunda zamanı programlı olarak kullanmaktır. ‘Etkili çalışma’ programı içinde dinlenmeye, eğlenmeye, aileye, sevdiklerine zaman ayırmaya ve hobilere daima yer vardır.

Başarılı olabilmek için mutlaka amacın açık ve net bir biçimde tanımlanmış olması, kişinin buna inanması ve bu amaca yönelik yıllık, aylık ve haftalık programların düzenlenmesi gerekir. Unutmamak gerekir ki, başarılı insan belirlediği amaçlarına belli bir zaman dilimi içinde ulaşmış olan kişidir.

Öğrenme Nedir?: Öğrenme bilgiyi algılama, hafızaya alma, tekrar geri getirme (hatırlama) ve gerektiğinde kullanma sürecidir. Bir başka açıdan öğrenme; bireylerin zihinsel yapılarında görülen değişmeler olarak da tanımlanabilir. Bu değişimlerin bir kısmı gözlenebilirken bir kısmı da doğrudan gözlenemeyebilir. Öğrenme süreci bireyin aktif olduğu bir süreçtir.

Nasıl Öğreniyoruz? Bilgiyi İşleme Modeline göre öğrenme insan zihninde şu şekilde meydana gelmektedir;

Uyaranlar—–>Duyusal Kayıt——>Dikkat—–>Algılama—–>Kısa süreli hafıza—–>düzenli ve aralıklı tekrar—–>kodlama——-> uzun süreli hafıza——>deneme(sınama)
——>ÖĞRENME

Aynı şemayı başka bir açıdan incelersek;

Uyaranlar—–>Duyusal Kayıt——>Dikkat—–>Algılama—–>Kısa süreli hafıza——->tekrar yapmama——->kodlama yapmama——->UNUTMA

Öğrenme sürecinde, duyusal kayıt duyu organları vasıtasıyla çevresel uyarıcıları alır. Daha uzun süre depolanması istenen bilgiler kısa süreli hafızaya alınır. Duyusal kayda yüzlerce uyaran gelir. Bu uyaranlar ya unutulacaktır ya tekrar yapılarak kısa süreli hafızada tutulmaya çalışılacaktır yada uzun süreli hafızaya almak için gerekli işlemler yapılacaktır. Eğer dikkat ve ileri düzeyde işleme sağlanmazsa duyusal kayda giren bilgi azalarak kaybolacak, bir süre sonra sanki hiç algılanmamış gibi hissedilecektir. Bu nedenle dikkat, düzenli ve aralıklı tekrar etme, deneyerek yerleştirme gibi süreçler bilgilerin uzun süreli hafızaya yerleşmesini sağlamaktadır.

Uzun Süreli Hafıza Nedir? Yeni gelen bilgilerin eskilerle örgütlenerek saklandığı daimi depodur.
*Ortalama 30 saniye geçtikten sonra hatırlanan her bilgi uzun süreli hafızadan çağrılır.
*Uzun süreli hafızanın kapasitesi sınırsız olarak kabul edilir. Birkaç dakika gibi kısa, bir ömür boyu gibi uzun aralıklarda saklanan bilgileri içerir.
*Uzun süreli hafızadaki bilgiler edilgindir. Yani bir ömür boyu saklanabilir.
*Uzun süreli hafızadaki bilgilerin hatırlanabilmesi için uygun kodlamaların olması gereklidir (şifre,zaman,mekan,sayı vb…hatırlatıcılar).
*Uzun süreli hafıza uzun yıllar bilgiyi fazla değiştirmeden tutabilmektedir.
*Uzun süreli hafızada unutma,bilginin kaybolmasından çok bilgiye ulaşma sorunundan kaynaklanmaktadır. Yani saklama değil geri getirme (hatırlama) sorunu vardır. Uzun süreli hafızadan bilgiyi geri getirmeye çalışmak, kütüphanede kitap aramaya benzetilebilir. Kitap bulunamazsa bu durum kitabın olmadığını değil, yanlış rafta arandığını gösterir.

Hafıza Destekleyicileri: Hafıza destekleyicileri doğal olarak varolmayan çağrışımlar oluşturarak, kodlamaya yardımcı olan stratejilerdir. Bu stratejiler hayal etmeye ve sözel sembollere dayalıdır.

*Loci Yöntemi: Bu yöntemde bazı maddeleri doğru sırasında hatırlayabilmek için çevrenin fiziksel özellikleri ve hayal etme birlikte kullanılır. Örneğin: Türkiye Cumhuriyeti’nin cumhurbaşkanlarını doğru sırayla hatırlayabilmek için bir evin tüm odaları sırayla hatırlanarak, cumhurbaşkanları ile eşleştirilir. Bu yöntem sırayla hatırlanması gereken tüm listeler için kullanılabilir.

*Kanca Yöntemi: Bu yöntemi kullanabilmek için öncelikle sayılarla ses benzerliği olan sözcüklerden bir isim listesi oluşturulur. Bu liste gerek duyulduğu her zaman kullanılabilir.

Örneğin: Bir-kir, iki-tilki, üç-güç, dört-sert vb… daha sonra saptanan sözcüklerle hatırlanması istenen sözcükler eşleştirilir ve bunlarla ilgili görsel imgeler oluşturulur.

1)İstanbul———–> Denizi kirli İstanbul
2)Manisa————>Manisa’da çoktur tilki
3)Ağrı—————>Çıkması çok güç Ağrı Dağına
4)Afyon————->Çok serttir Afyon mermeri

*Bağ Yöntemi: Bu yöntem,hatırlanacak sözcükler ile peş peşe gelen görsel imgeler oluşturulması biçiminde uygulanır. Bu imgelerin alışılmamış ve acayip olması hatırlamayı kolaylaştırır. Örneğin: Halı, televizyon, bayrak, tank, karınca ve kuş kelimelerinin sırayla hatırlanması gereksin. Bunun için ilk kelimeyle görsel imge arasında acayip bir ilişki kurulabilir. Okula bu gün uçan bir halıyla geldiğimizi, halının üzerinde televizyon seyrettiğimizi hayal edebiliriz. Televizyonda da bir marş okunuyor ve bayrak görünüyor. Bayrak direkte olması gerekirken tankın üzerinde duruyor. Tank karınca yuvalarını ezerek ilerliyor ve büyük bir kuş tankı yutuyor…

*İlk Harf Yöntemi: Bu yöntem genellikle dizileri hatırlamada kullanılır. Dizideki her kelimenin ilk harfleri kullanılarak anlamlı bir bütün oluşturulmaya çalışılır. Örneğin: güneş sistemindeki gezegenleri sırasıyla hatırlamak için gezegenlerin ilk harflerinden oluşturulmuş bir cümle kurulabilir. Meraklı Veli Dün Mahallede Jiletle Saldırdığı Uğur’u Neredeyse Parçalıyormuş.
Görüldüğü gibi hafıza destekleyicileri hatırlamayı kolaylaştırmada kullanılarak, bilgilerin uzun süreli hafızaya yerleşmesinde etkili rol oynamaktadır.

Hafızayı Güçlendirmede Tekrarın Önemi Büyüktür. Hafızayı güçlendirmek için belirli aralıklarla ve sistemli bir biçimde tekrar yapmak faydalı olacaktır.

Öğrenmenin gerçekleştiği ilk 24 saat, öğrenilenler mutlaka tekrar edilmelidir. Öğrenme sırasında not tutulmuşsa, ilk tekrar notların gözden geçirilmesi şeklinde yapılabilir. İlk 24 saatte yapılan tekrar, öğrenilenlerin ortalama olarak 1 hafta saklanmasına yardımcı olur.
Öğrenmeden sonraki ilk 1 hafta, yapılan çalışmalar öğrenilenlerin tekrar edilmediğinde ilk 1 haftalık zamanda büyük bir bölümünün unutulduğunu göstermektedir. Bu nedenle 1 hafta içinde ikinci bir tekrarın yapılması doğru olacaktır. Bu tekrar öğrenilenlerin ortalama olarak 1 ay saklanmasına yardımcı olacaktır.

Öğrenmeden sonraki 1 ay, bir ay sonunda yapılacak yenileyici bir tekrarla da öğrenilenler uzun süreli hafızaya son derece kuvvetli bir biçimde yerleştirilmiş olacaktır.

UNUTMAYIN!
*İnsan öğrendiğini çok çabuk unutur.
*Başta ve sonda öğrenilenler daha çok hatırda kalır.
*Göze çarpan kelimeler,isimler şekiller daha iyi hatırlanır.
*Canlı tasvirler, değişik, ilginç tanımlamalar daha iyi hatırlanır.
*Uzun bir listeyi öğrenmek yerine, daha küçük parçalara bölerek öğrenmek daha kolaydır.
*Önceden ne kadar çalışılacağı bilinmezse, hatırlama o kadar az olur.
*Yapılacak çalışmadan en iyi verimi alabilmek için çalışma belli aralıklara bölünmelidir (45-60 dk’lık çalışmalar öğrenme alanına göre ideal olabilir). Çünkü, çalışmaya ara vermeden çok uzun süre devam etmek dikkatin ve konsantrasyonun gittikçe azalmasına neden olmaktadır.
*Yazı yazma, ödev hazırlama gibi çalışmalar için çalışma süreleri daha da uzayabilir.
*Her çalışma seansından sonra belli bir dinlenme aralığı olmalıdır.
*Hiç tekrar yapılmadığında, öğrenilenlerin ortalama olarak %80 i unutulur.
*Not tutmak, yazarak çalışmak, öğrenmeye mümkün olduğunca çok duyu organını katmak, düzenli ve aralıklı tekrar yapmak öğrenilenlerin kalıcılığını önemli oranda arttırır.
*Düzenli tekrarlar zaman cetveli üzerinde planlanmalıdır.
*Öğrenme üzerinde en fazla bozucu etki yapan etkenlerin başında; yorgunluk, stres, hastalık, motivasyon eksikliği, umutsuzluk vb. gelmektedir.
*Öğrenme üzerinde en az bozucu etki yapan etkinlik ise uykudur. Bu nedenle uyumadan önce kısa bir tekrar yapmanın önemli yararı olabilir.
*Öğrenme bir amaca yönelik olmalıdır. Öğrenmek için amaçları yada nedenleri belirlemek, öğrenmeye karşı olan isteği de arttıracaktır.

Motivasyon ve Öğrenmeye Karşı Geliştirilen Çeşitli Tutumlar: Öğrenmeye karı istek ve olumlu tutum, motivasyonu arttıran en önemli etkenlerdendir. Araştırmalar öğrencilerin öğrenmeye karşı tutumlarını genel olarak 3 ana başlıkta toplamaktadırlar;

1)Öğrenmeye odaklanma tutumuna sahip bir öğrencide genel olarak;
*Başarılı olamama korkusu yoktur.
*Motivasyonu yüksektir.
*Kendine güvenlidir.
*Planlı çalışma ve çalışma stratejileri geliştirme konularında bilinçlidir.
*Öğrenmeyi ne için gerçekleştirdiğinin farkındadır.Bu onun başarı (geniş anlamda hayat) amaçlarının farkında olmasının bir uzantısıdır.
2)Başarısızlıktan kaçınma tutumuna sahip bir öğrencide genel olarak;
*Başarılı olamama korkusu hakimdir.
*Motivasyonu azdır.
*Başarıya değil genelde başarısızlığa odaklanmıştır.
*Başarısızlığının nedenlerini kendi yeteneklerinde, zeka kapasitesinde veya dersin içeriğinde arar. Bu nedenle öğrenmeyi değil genelde ders geçmeyi ister.
*Anlayarak çalışma yerine kısa süreli veya ezbere çalışmaları tercih eder.
*Öğrenmenin sonuçlarını kontrol etmek amacıyla yapılan sınav gibi uygulamalar gerginliğini arttırır.

3)Başarısızlığı kabul etme tutumuna sahip öğrencide genel olarak;
*Başarısızlığı kaçınılmaz olarak görür.
*Çalışmak için gerekli nedenleri oluşturamamıştır. Bu nedenle düzenli ders çalışmak için çaba sarf etmez.
*Sürekli dışsal desteğe ihtiyaç duyar. Başarılı olmak için kendi başına çaba içine girmez.
*Başarısızlığının nedenlerini araştırmak yerine, bahaneler arayarak sorumluluktan kaçma eğilimi gösterir.
*Ders dışı aktivitelere daha çok zaman ayırır.
Yukarıda ifade edilen 3 tür öğrenci tutumunda bir öğrencinin sürekli olarak aynı grupta kalması söz konusu değildir. Gruplar arasındaki bu geçişler öğrencinin göstereceği çaba ile doğru orantılıdır. Başarısızlığı kabul etme tutumu en tehlikeli tutum olarak görülebilir.Bu tür tutumları değiştirebilmek için neler yapılabileceğine bakılırsa;
Motivasyonun en iyi kaynağı kişinin kendisidir fikrinden hareketle, bir takım motivasyon kaynakları oluşturulabilir. Başarılı olmak, takdir kazanmak, onay almak, sınıf geçmek, mezun olmak, diploma almak, işe kabul edilmek vb. amaçları hayal ederek ve onlara ulaşmayı isteyerek çalışmak motivasyonu arttırabilir.
Her türlü dersin, hayat amaçlarını gerçekleştirmede etkili olduğu unutulmamalıdır.
Ders çalışmanın başarılması gereken bir mesele olarak görülmesi, çalışmanın bitimiyle bu meselenin de çözüleceğinin düşünülmesi çalışma isteğini arttırabilir.
Çalışmaya karşı olumsuz olan düşüncelerin olumluya çevrilmediği sürece, ders çalışmanın çekilmez bir hal alacağı unutulmamalıdır.
Ders çalışmaya, sıkıcı, itici, zor, uğraşılmaz, dayanılmaz, gereksiz vb. bakmak yerine; çalıştıkça hoşlanılan, sonucunda başarıyı getiren, başardıkça çalışma isteğini arttıran, amaçlara yaklaştıran, doyumlu kılan biçiminde bakmak daha yararlıdır.
Bütün bunlara rağmen öğrenmeye karşı olumsuz tutumları değiştirmekte zorlanıyorsanız, üniversitemizin psikolojik danışma ve rehberlik servisinden de destek alabilirsiniz.

NASIL DERS ÇALIŞMALI?

Çalışma yeri belirlenmelidir. Masası, sandalyesi, ışığı, sıcaklığı ile ideal olan gürültüden uzak bir çalışma odası motivasyonu ve dikkati arttırmada ve başarı kazanmada önemli bir rol oynar.
Ders çalışmak için günün en verimli olunan zamanları belirlenmelidir.
Ders çalışırken mutlaka masa başında oturulmalıdır. Çalışma sandalyesi ne çok rahat ne de rahatsız edici olmamalıdır.
Mümkün olduğunca her gün aynı mekanda ders çalışmak, ders çalışmayı kolaylaştırır ve dikkati keskinleştirir.
Yatarak, uzanarak, kaykılarak ders çalışmak dikkati ve konsantrasyonu olumsuz etkileyeceğinden öğrenmeyi engeller.
Çalışma odasında (veya çalışma masasının görüş alanında) bilgisayar, televizyon, telefon, resim, yiyecek vb. dikkati dağıtabilecek unsurlar olmamalıdır.
Çalışma masası sadece ders çalışmak için kullanılmalıdır. Ders dışı faaliyetlerin aynı masada yapılmaması, ders için koşullanmayı olumlu etkilemektedir.
Çalışmaya ara verildiğinde yapılan etkinliklerin en yaygını bilgisayar veya televizyonun başına geçmektir. Fakat bilgisayar veya televizyon, açması çok kolay kapatması çok zor olan aletlerdir. Yapılabilecek şey bilgisayar veya televizyonu oturmadan kullanmak ve seyretmektir.
Ders çalışma zamanlarını belirlerken, kişisel özellikler ve beklentiler (yetenek,önbilgi,beceri,tutum,ihtiyaç,hedefler vb.) dikkate alınmalıdır.
Motivasyonu arttırması bakımından kısa ve uzun vadeli başarı amaçlarının, her zaman görülebilecek bir yerde durması etkili olabilir.

Planlı Çalışılmalı; Başarılı olmak için planlı çalışmak gereklidir. Plan kişiyi belli zamanlarda belli işleri bitirmeye zorlayacaktır. Planlı çalışabilmek için, günlük zaman cetveli hazırlamak ilk adım olmalıdır.
Günlük plan sadece ders çalışmada değil, günlük diğer çalışmaların, dinlenme, eğlenme gibi konuların da neler olabileceği ve bunlara ne kadar zaman ayrılabileceğinin belirlenmesinde etkilidir.
Günlük plan hazırlamak ve bu plana uygun hareket etmek başlarda çok yorucu, zorlayıcı hatta gereksiz gelebilir. Ancak zamanla palanlı hareket etmek alışkanlık haline gelecek, zamanın ne kadar verimli kullanıldığı rahatlıkla gözlenebilecektir.
Plan yapmak sanıldığının aksine çok statik bir uygulama değildir. Günlük veya haftalık plan içinde bazen hesapta olmayan aksamalar ve değişiklikler olabilecektir ve bunlar son derece doğaldır.
Plan hazırlarken amaçlar ve öncelikler iyi belirlenmelidir.

Çalışma Planı Hazırlamada Dikkat Edilecek Ana Noktalar Şunlardır

İlgiler, yetenekler, ihtiyaçlar ve amaçlar dikkate alınmalıdır.
Derslerle sosyal etkinlikler arasında mantıklı ve dengeli bir ayarlama yapılmalıdır.
Ders programında mutlaka serbest zaman, özel zaman gibi aralıklara yer verilmelidir.
Plan oluştururken geniş kapsamlı, adım adım ulaşılabilecek amaçlar belirlenmelidir.
Mümkün olan ölçüde günün benzer zamanları çalışmaya ayrılmalıdır.
Dinlenme, beslenme gibi temel ihtiyaçlar ihmal edilmemelidir.
Yapılan palana uyma konusunda kararlı olmaya çalışılmalıdır.
Planlar ihtiyaç duyulduğunda geciktirmeden güncellenmelidir.

Etkili Not Alma

Not alma metnin kenarına yada kitabın uygun kısımlarına veya öğretmenin anlattıklarını yeniden organize ederek ayrı bir deftere aktarmak olabilir. Not alabilmek için önemli bilgiyi mutlaka ayırt etmek gereklidir.

Not Tutmanın bir takım avantajları vardır;
Uyanıklık ve dikkat
Derse aktif katılım
Motivasyonda artma
Geribildirim alma (öğrenme düzeyi hakkında fikir edinme)

Derste not alma 3 adımda gerçekleşmektedir
1)Dersten önce ön hazırlık yapma
2)Dersi dikkatli dinleme ve ders süresince not alma
3)Dersten sonra çalışmak için alınan notlardan yararlanma

Not Almada 3 Noktaya Dikkat Etmek Gerekir
1)Notlar dersin ana noktalarını ve özetini içermelidir
2)Öğrencinin daha sonra bilgileri hatırlayabilmesi için yeterli ayrıntılara ve örneklere yer vermelidir
3)Notlar dersin örgütlenmesini yansıtmalıdır.

Not Tutmaya İlişkin Öneriler

Söylenen her şey değil, ana noktalar ve onları destekleyen ara cümleler ve örnekler özgün cümlelerle yazılmalıdır.
Her ders için ayrı bir bölüm olmalı tüm derslerin notları bir arada olmamalıdır.
Derste kaçırılan noktalar sonradan mutlaka tamamlanmalıdır.
Dersten kısa bir süre sonra notlar okunmalı, varsa eksikler tamamlanmalıdır.
Anlaşılmayan noktalar için mutlaka notlara uygun işaretlemeler yapılıp öğretmenle paylaşılmalıdır.
Zaman kazanmak açısından kısaltmalar kullanılmalıdır. Dikkat çekmesi bakımından da renkli kalemler kullanılabilir.
Şekil, şema ve tablolar atlanmamalıdır.
Derste alınan notlar çok karmaşık değilse temize çekilmemelidir. Bu, zaman kaybına yol açan gereksiz bir uygulama olabilir.
Derste alınan notlara tarih konulabilir.
Özgün kısaltma ve semboller kullanmak,önemli noktaların altını çizmek, daha sonra çalışırken işleri çok kolaylaştırmaktadır.
Notlarda ana ve alt başlık kullanmaya özen gösterilmelidir.
Derse başlamadan, daha önceki notlara kısaca göz atılmalıdır.

Etkili Dinleme Becerileri

Öğretmen olumlu bir tutum içinde dinlenmelidir.
Aktif dinlemeye çalışılmalıdır (Öğretmenin anlattıklarına ilişkin sorular sorarak veya düşünerek ).
Öğretmenin sözel ve sözel olmayan mesajları dikkate alınmalı, önemli bilgilere işaret eden ipuçları yakalanmaya çalışılmalıdır.
Ders için ön hazırlık yapılmalı, en azından hangi konun ele alınacağına dair fikir sahibi olunmalıdır.
Ders veya ders öğretmenine karşı varsa olumsuz yargılar azaltılmaya çalışılmalıdır.

Yaygın Not Tutma Ve Dinleme Sorunları Ve Çözüm Önerileri

‘Dikkatim dağılıyor ve dersi dinlerken sıkılıyorum.’ Diyorsanız; ön sıralarda oturabilirsiniz. İşlenecek konu hakkında kısa bir ön çalışma yapabilir, sorular oluşturabilirsiniz. Derste dikkatinizi dağıtabilecek faktörleri belirleyerek, önlemler alabilirsiniz.

‘Ders çok hızlı geçiyor ve ben hiçbir konuyu yakalayamıyorum.’ Diyorsanız; o gün işlenecek konu hakkında önceden bilgi sahibi olabilir, ön hazırlık yapabilirsiniz. Kaçırdığınız veya anlamadığınız konuları öğrenmek için kimlerden yardım alabileceğinizi belirleyebilirsiniz. Derslere devam etmede, daha düzenli ve duyarlı olabilirsiniz.

‘Öğretmen terimleri açıklamadan kullanıyor ve çok hızlı konuşuyor.’ Diyorsanız; anlaşılmayan terimleri kaydederek, dersten sonra öğrenmeye çalışabilirsiniz. Uygun kısaltmalar kullanabilirsiniz. Not tutabilir ve bu konuda daha düzenli davranabilirsiniz.

AMACIMIZ, VERDİĞİMİZ BU BİLGİLERİN DERS ÇALIŞMA VE BAŞARILI OLMA KONUSUNDA SİZLERE IŞIK TUTMASINI SAĞLAMAKTIR. ANCAK EĞER SİZ KENDİ YAŞAM AMAÇLARINIZDAN, HEDEFLERİNİZDEN VE ÖNCELİKLERİNİZDEN EMİN DEĞİLSENİZ VE ONLARI NETLEŞTİRMEMİŞSENİZ BAŞARIYA GİDEN YOLDA DAHA YAVAŞ VE KARARSIZ ADIMLAR ATARSINIZ. BU ANLAMDA İŞE, ÖNCELİKLERİNİZİ BELİRLEYEREK BAŞLAYABİLİRSİNİZ. UNUTMAYIN; BAŞARILI OLMAK İÇİN SEÇTİĞİNİZ HER YOLDA ÖĞRENMEYE MUTLAKA İHTİYAÇ DUYACAKSINIZ…

HEDEFLEDİĞİNİZ BÜTÜN BAŞARILARA ULAŞMANIZ DİLEĞİYLE…

Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Hizmetleri Birimi

Kaynaklar:Batlaş, Acar. Üstün Başarı, Remzi Kitabevi, 1999
Selçuk, Ziya. Gelişim Ve Öğrenme, Nobel Yayınları, 2000
Yavuzer, Haluk. Ana-Baba Okulu, Remzi Kitabevi, 1993
Ünal, Elif. Gelişim Ve Öğrenme psikolojisi Ders Notları